چگونه خنده خود کنترل کنیم، چه در مقابل افراد دیگر و چه در حین سخنرانی! در حقیقت کنترل خنده یک معضل جدی برای برخی از افراد به شمار می‌رود و در این نوشته قصد دارم راهکارهایی کاملاً عملی در مورد کنترل خنده ناخواسته را با شما مطرح کنم.

آیا خنیدن یک مشکل است؟

من به عنوان فردی که به طنز در سخنرانی اهمیت بسیاری می‌دهم و سعی می‌کنم در تمام دوره‌های آموزشی و کارگاه‌ها تا حد ممکن از طنز و شوخ طبعی استفاده کنم تا همواره مخاطبان شاد‌تر باشند و بتوانند بهتر همراهی کنند،

و اعتقاد دارم که خنده، شوخی و شوخ طبعی موضوعی بسیار عالی است و شاد بودن و مثبت نگر بودن  می‌تواند به ما تا حد زیادی کمک کند تا زندگی بهتری داشته باشیم. اما از انجایی که در هر چیزی و هر کاری، افراط و تفریط امری نکوهیده است، در خندیدن نیز این موضوع صحبت دارد و همه ما می‌دانیم که بیهوده خندیدن اصلاً موضوع خبی نیست و ممکن است مخاطبان ما به کلی تصوّر کنند که ما دچار مشکل هستیم…

امام صادق (ع) فرمودند: «خنده بدون سبب نشانه نادانى است». (اصول کافى، ج۲ ص ۶۲۲)

از کجا بفهمیم که کنترل خنده برای ما یک مشکل است؟

شاید برای این موضوع نتوان خطکش و یا معیار خاصی را مطرح کرد دریافت این موضوع برای برخی از افراد کمی سخت باشد (هرچند بسیاری از افراد خودشان متوجه این موضوع می‌شوند)

ما در اینجا قصد دارم چند روش ساده را بگویم که دقیقاً متوجه شوید که آیا شما دچار این مشکل هستید یا خیر:

۱. در جایی که همه جدی هستند شما بخندید

۲. در جایی که هیچ موضوع خنده داری مطرح نشده در حال خنده باشید

۳. زمانی که دیگران کمی لبخند می‌زنند شما با صدای بلند بخندید (طوری که همه به شما نگاه کنند!)

۴. نتوانید خنده خود را کنترل کنید و وقتی خنده همه تمام شد بازهم آن را ادامه دهید

۵. خنده شما باعث خنده دیگران بشود!

۶. دیگران به شما می‌گویند که: چرا اینطوری می‌خندی؟!!

و…..

پس اگر هریک از این ویژگی‌ها بالا و یا مشابه آنها را دارید، مطمئن باشید که این مقاله برای شماست…

من هم در گذشته مشکل کنترل خنده داشتم و بیهوده می‌خندیدم!

واقعیت این است که وقتی ایمیل‌ها و سوالات مربوط به این موضوع را دیدم اول کمی جا خوردم و به نظرم آمد که چقدر موضوع بی‌مزه‌ای!! اما چند ثانیه بعد به خاطر آوردم که در برهه‌ای از زندگی، این مشکل در من وجود داشته است!

زمانی که در دوره راهنمایی بودم، همیشه موقع نماز خنده‌ام می‌گرفت و ناظم همیشه من را دعوا می‌کرد!

در کلاس‌های درس خیلی بلند می‌خندیدم و زمانی که کسی نمی‌خندید نیز من می‌خندیدم و خب این باعث شد که بارها از کلاس اخراج شوم.

در دوره دانشجویی وقتی مجری و کارگردان برنامه سیمای خانگی آسمان شب بودم برای یک سکانس معمولی بارها و بارها خنده‌ام می‌گرفت طوری که دیگران واقعاً از دست من ناراحت می‌شدند…

……………

البته خیلی نگران نباشید! الان دیگر هیچکدام از این مشکلات را ندارم و با خیال راحت حتی در هنگام سخنرانی در سالن سخنرانی برج میلاد فردی در ردیف جلو مخاطبان مشغول انجام کارهای مسخره برای خنداندن من بود و اصلاً لبخند نیز بر لب من نیامد! و در این نوشته قصد دارم بگویم که چه راهکارهایی برای کنترل این موضوع برای من کارآمد بود…

ریشه مشکل ناتوانی در کنترل خنده کجاست؟!

قبل از هر چیزی باید بگویم که اگر نوجوان هستید قاعدتاً این موضوع به صورت خودکار با افزایش سن شما رفع می‌شود چون در آن سن، هورمون موثر در خنده و هیجان، یعنی دوپامین زیاد و باعث می‌شود که … :))

البته این موضوع ریشه‌های زیادی می‌تواند داشته باشد از جمله این که:

۱. از طریق اعضای خانواده یا افرادی که با آنها ارتباط نزدیک داریم، قابل یادگیری هستند.

۲. در غده‌های ما اختلالی وجود دارد که دوپامین زیاد از حد ترشح می‌شود و …

۳. در برهه‌ای خاص از زندگی چند اتفاق فوق‌العاده خنده دار برایمان رخ داده است (پس از مدّتی رفع خواهد شد)

۴. اعتماد به نفس کم ما باعث می‌شود که احساس کنیم روی خودمان کنترلی نداریم…

شاید ریشه یابی این موضوع خیلی در حیطه تخصصی من نباشد و از همین رو ترجیح می‌دهم بیشتر از این به ریشه یابی این موضوع نپردازم و برویم سراغ روش‌هایی کاملاً عملی برای کنترل خنده !

روش‌ها و چگونگی کنترل خنده ناخواسته

در ادامه شما ۶ روش کاربردی برای کنترل خنده ناخواسته را خواهید یافت که بتوانید به سادگی (و البته با کمی تمرین) این مشکل را رفع کنید و البته در جایی که لازم است از صمیم قلب بخندید.

۱. فکر کردن به موقعیت

شاید اولین گام این است که باید به این موضوع فکر کنیم که اصلاً در چه موقعیتی هستیم. مثلاً به خاطر دارم که:

در زمان کودکی (شاید ۸ یا ۹ ساله بودم)‌ یکی از اقوام ما فوت کرده بود و همه ناراحت بودند و مشغول خواندن دعا و قرآن بودند. ناگهان تلفن زنگ زد و من گوشی را برداشتم و به جای سلام گفتم: بسم‌الله الرحمان رحیم! در آن لحظه تعداد کثیری از افراد – از جمله خود من – خندیدند اما پس از لحظه‌ای همه متوجه شدند که ما در مجلس ترحیم هستیم و بنابراین همین موضوع باعث شد که اکثر افراد بتوانند خود را کنترل کنند.

همین که شما به موضوع فکر کنید و تلاش کنید که موقعیت خود را بسنجید، می‌تواند به شما بسیار کمک کند.

بنابراین به عنوان اولین گام برای کنترل خنده همیشه سعی کنید موقعیت خود را به یاد بیاورید.

۲.پرت کردن حواس

شاید برای شروع خوب باشد که با هر روشی که می‌توانید حواس خودتان را پرت کنید! می‌توانید به موضوع دیگری فکر کنید و یا یک محاسبه ریاضی انجام دهید.

مثلاً می‌توانید مضارب ۳ را از ۲۱ به عقب بشمارید (البته در ذهن خود: ۲۱ و ۱۸ و ۱۵ و ۱۲ و ۹ و …) و یا هر عملیات ریاضی که باعث می‌شود حواس شما پرت شود!

۳.استفاده از شرطی سازی

همانطور که در رادیو سخنرانی شماره ۸ با موضوع اِ… گفتن و کنترل تکیه کلام گفتیم،شرطی سازی کلاسیک یکی از روش‌های بسیار پرکاربرد در کنترل رفتارهای کوچکی است که به صورت غیر ارادی رخ می‌دهد و کنترل خنده نیز یکی از همین موضوعات است! (برای درک درست این قسمت حتماً باید این فایل را گوش کرده باشید اِ… گفتن و کنترل تکیه کلام)

در این روش ما قصد داریم که ضمیر ناخودآگاه خود را برنامه ریزی کنیم برای این که اگر در مواقع ناخواسته بخندد، جریمه می‌شود و برای همین می‌توانید وقتی که به صورت کنترل نشده خندیدید، دست خود را یک نیشگون کوچک بگیرید و یا یک ضربه کوچک روی دست خود بزنید. (فقط هدف این است که مغز بفهمد که اگر بیهوده بخندد تنبیه می‌شود!

یکی دیگر از تنبیه‌ها این است که ما داخل لپمان را یک گاز کوچولو (بدون این که آسیبی ببینیم) بگیریم! این کار هم به بهم ریختن حالت صورت هنگام خنده کمک می‌کند و هم برای شرطی سازی ذهن کاربرد دارد…

۴.تبدیل به سرفه

یکی از روش‌های دیگری که زیاد توصیه می‌شود (و البته من آن را تست نکرده‌ام)‌ تبدیل کردن خنده به سرفه است! اگر شما خنده‌ای کنترل نشده داشتید و نتوانستید خنده خود را کنترل کنید،‌ می‌توانید خنده خود را به سرفه تبدیل کنید. این موضوع باعث می‌شود که خنده شما خیلی به چشم نیاید

۵.خارج کردن هوای درون ریه تا حد ممکن

یکی از روش‌های خیلی بامزه و کاربردی این است که شما وقتی خنده‌تان می‌گیرد تا حد ممکن هوای داخل ریه را تخلیه کنید و اجازه ندهید که هوایی برای خندیدن باشد! (البته نه تا این حد که خفه شوید!)

۶.گاز گرفتن لب پایینی!

آخرین گام این است که اگر هیچیک از روش‌های بالا کارساز نبود، لب پایینی خود را کمی گاز بگیرید (نه آنقدری که صدمه ببینید!)